Cuid comharthaí aimsire eile a bhí ag bunadh an oileáin. Chuir mé an-suim sa méid a bhí le rá ag Denis. Tá sé an-suimiúil go deo go dtiocfadh le bunús ceart eolaíochta a bheith ag baint le sean-phisreogaí. Eagna na nglúnta, is dócha, agus an eolaíocht go díreach ag breith air anois...
Nuair atá na géithe le feiceáil thíos ón ghrian, beidh athrú ar an aimsir.
Nuair a bhíonn rónta istigh ar an trá, beidh gála ann.
Nuair a bhíonn easóg ag piocadh féir, beidh fearthainn ann.
Má tá grian láidir ar maidin, tá an lá a ghabháil a bheith olc.
Nuair atá dath gorm ar an tine, beidh fearthainn ann.
Nuair atá na cnoic le feiceáil i ngar dúinn, beidh fearthainn ann.
Nuair atá an cat ag ní a aghaidh le taobh na tine, beidh drochaimsir ann.
Níl a fhios agam an bhfuil bunús eolaíochta leis an méid atá thuas. Caithfidh mé cuid de na sean-leigheasanna a fhiosrú fosta. Bheadh sé an-suimiúil go deo a fháil amach an bhfuil rud ar bith le rá ag an eolaíocht fá dtaobh díofa.
Rud éigin ó Ghaeilge na hAlban:
ReplyDeleteRudha shuas an àm laighe,
Dh' èireadh Fionn moch 'sa mhadainn;
Rudha shuas 'sa mhoch mhadainn,
Dhèanadh Fionn an ath-chadal.
Is dóigh liom go bhfuil an teagasc céanna sa rann seo i mBéarla:
Red sky at night,
sailor's delight.
Red sky in the morning,
sailor take warning.
Ar chuala tú aon rud cosúil leis seo i do cheantar?
Chuala mé an leagan Béarla sin go minic. Ní cuimhin liom aon leagan Gaeilge de a chloisteáil.
ReplyDelete"An ghaoth aneas, bheireann sí teas,
an ghaoth aduaidh, bíonn sí cruaidh."
Is dócha gurb é sin an leagan is congaraí de atá cloiste agam.
Tháinig mé trasna ar leagan eile, ach ní ceann é a bhí cloiste agam sa bhaile:
Dearg aniar - soineann agus grian,
Dearg anoir - sneachta agus sioc,
Dearg aneas - doineann agus teas,
Dearg aduaidh - clagar agus fuacht